Het bekende citaat That which doesn’t kill us, makes us stranger wordt bijna altijd toegeschreven aan de Joker in de film The Dark Knight (2008) van Christopher Nolan.
Eerst dit: het is een bekend citaat dat geen citaat is, want de Joker zegt in werkelijkheid: “I believe whatever doesn’t kill you simply makes you stranger”.
Maar bovendien is de oorsprong van het citaat niét “The Dark Night”, maar de anime Aeon Flux, waarover ook twee stripverhalen bestaan.
Strikt gezien is het geen anime omdat de schrijver en bedenker Peter Chung een Zuid-Koreaan is, die de tekenfilms maakte voor het Amerikaanse bedrijf MTV. De animatietechniek is echter wel ontleend aan anime, en houdt er een enigszins schokkend beeld aan over (niet in de betekenis van choquant, alhoewel sommigen dat van sommige scènes zullen vinden).
In de aflevering Thanatophobia uit 1995 zegt Trevor Goodchild (een dubieus personage waarvan niet helemaal duidelijk is of hij nu goed of slecht is) letterlijk: “That which does not kill us makes us stranger.”
Weinigen weten dat. Slechts hier en daar is er een website die het correct heeft, namelijk: taterthoughts, Learned. Relentlessly Curious en De getekende reep.
Maar Peter Chung (of een van zijn medewerkers) haalde het ook niet helemaal uit zijn eigen koker. Het is immers een interpretatie van een ander citaat. De oerbron is Götzen-Dämmerung oder Wie man mit dem Hammer philosophirt (Afgodenschemering, of hoe men met de hamer filosofeert) van Friedrich Nietzsche, dat in 1888 werd geschreven en in 1889 gepubliceerd.
Hoofdstuk 1, “Sprüche und Pfeile”, zijn 44 aforismen, en de achtste is: “Aus der Kriegsschule des Lebens. — Was mich nicht umbringt, macht mich stärker.” (Uit de krijgsschool van het leven. – Wat me niet ombrengt, maakt me sterker.)
Nog een ironisch feit: de titel is een toespeling op Richard Wagners opera Götterdämmung (Godenschemering). Dat was het laatste deel van de operacyclus Der Ring des Nibelungen.
Nietzsche was aanvankelijk een bewonderaar van Wagner, wat bijvoorbeeld uit “Die Geburt der Tragödie aus dem Geiste der Musik” blijkt, maar hij had zich inmiddels van de componist afgekeerd en viel hem zelfs aan in een werk in 1888, “Der Fall Wagner” (Het geval Wagner), door te stellen dat Wagner de muziek ziek had gemaakt en dat hij slechte muziek schiep.
Adolf Hitler dweepte met Wagner, maar de term Übermensch had hij gehaald bij Nietzsche, die toen al lang een tegenstander van Wagner was.
Andreas, striptekenaar 