Roger Leloup, stripauteur van de reeks “Yoko Tsuno”, heeft zich aan twee jeugdromans gewaad: “L’écume de l’aube” (vertaald als “De parel van de dageraad”) en “Le pic des ténèbres” (niet vertaald in het Nederlands).
Volgens de blog Les billets de Yoko Tsuno waren er op 9 mei 2009 bij uitgeverij Casterman nog 8.500 (!) exemplaren verkrijgbaar van “L’écume de l’aube” en 750 van “Le pic des ténèbres”.
Aangezien “L’écume de l’aube” iets later verschenen was dan “Le pic des ténèbres”, was dat onrustwekkend: waren de kopers van “Le pic des ténèbres” teleurgesteld en bleef daardoor “L’écume de l’aube” onverkocht in de magazijnen liggen?
“L’écume de l’aube” had ik in de Nederlandse versie, “De parel van de dageraad”, al op mijn planken staan. Het was een beetje een ongewoon Yoko-Tsuno-verhaal: het had wel het sentiment, maar de techniek bleef achterwege, en Yoko Tsuno is toch in de eerste plaats een sciencefictionserie.
Maar aangezien “Le pic des ténèbres” het enige Roger-Leloup-boek was dat in mijn bibliotheek ontbrak, en het wel eens aardig kon zijn om te weten wat hij er als romanschrijver van bakte, deed het me dan ook plezier op Les billets de Yoko Tsuno te lezen dat er nog exemplaren verkrijgbaar waren. Dus ging er al snel een bestelmailtje naar de boekhandel.
op 1 juli 2009 had ik het blokje papier eindelijk in handen, maar andere zaken kregen voorrang, zodat het tot de elfde duurde voor ik het kon aansnijden. Na enkele onderbrekingen door dringende bezigheden in andere universa, sloot ik op 28 augustus 2009 het boek. En wist ik eindelijk wat ik ervan kon denken.
Waarom heeft het boek zo slecht verkocht dat van een druk in oktober 1993 er in mei 2009 nog meer dan zevenhonderd exemplaren verkrijgbaar zijn?
Het scenario? Dat zou onwaarschijnlijk zijn. Er zijn nooit klachten geweest over de scenario’s van Roger Leloup voor de serie “Yoko Tsuno”. Alleen van “De tijdspiraal” vonden sommigen dat de verklaring van het tijdreismechanisme te ingewikkeld was. Met dat album leverde Leloup zijn “Het gele teken” af, waarvan ook wel eens wordt gezegd dat de uitleg over de omega-straal te vergezocht en te ingewikkeld is – maar dat tegelijk toch bij de beste albums uit de reeks “Blake & Mortimer” wordt gerekend.
De prijs? Zeker niet: voor ongeveer tien euro zo’n driehonderd bladzijden is zeker niet duur.
De afwerking? Technisch mankeert er niets aan de uitgave.
Maar dan, aha, komt het belangrijkste: is het eigenlijk wel goed geschreven? Kan een stripauteur, die verhalen in beelden verteld, wel de overstap maken van louter dialogen op poten zetten naar de hele reutemeteut in woorden vertellen?
Dat is eigenlijk het belangrijkste probleem bij het boek, en het enige wat wij zien waarin Leloup zou hebben kunnen falen.
Maar dat heeft hij niet: het boek leest vlot. Zelfs een Nederlandstalige zoals ik heeft er geen noemenswaardige moeite mee. Oké, mijn woordenschat schoot soms wat te kort, maar Leloup heeft zeker geen ondoorgrondelijke zinnen geschreven. Het is tenslotte bedoeld als jeugdroman.
Het is geen kinderboek. “L’écume de l’aube” is dat min of meer wel. “Le pic des ténèbres” is voor tieners.
Meer dan driehonderd pagina’s goed afwerken is geen sinecure, maar Leloup is erin geslaagd om het hele boek door het goede evenwicht te vinden tussen wat wel en niet mag worden gezegd, wat al mag worden onthuld en wat nog geheim moet blijven, wat wel nodig is als stoffering van het verhaal en wat daarvoor overbodig is, welke stijlelementen wel en welke niet passen, welke woordenschat wel en welke niet past… Iedereen kan wel eens gedurende een bladzijde of tien op het slappe koord wandelen dat het evernwicht van een verhaal is, maar die stunt meer dan driehonderd pagina’s volhouden, is niet iedereen gegeven.
Als het ding niet goed heeft verkocht, dan is het waarschijnlijk omdat nogal wat mensen niet zullen hebben aanvaard dat een goede stripauteur ook een goede romanauteur kan zijn. Niet alleen hebben ze zich vergist wat Leloup betreft, maar ook wat stripauteurs in het algemeen betreft. Ze onderschatten de mogelijkheden waarover de stripauteur moet beschikken om vloeiende dialogen te schrijven die passen bij de personages. Ze vergissen zich als ze denken dat een strip weinig tekst bevat. Ze zien over het hoofd dat de auteur de beknopte maar noodzakelijke tekst moet kiezen voor de tekstvakjes. Al bij al moet een stripauteur toch behoorlijk wat literaire kunststukjes onder de knie hebben.
Misschien dachten ze dat een jeugdroman door Leloup gewoon niet erg op zijn strips zou lijken? Maar ook dat klopt niet: “Le pic des ténèbres” is herkenbaar Leloup. Thematisch is er het mengsel van sentiment en techniek. De belangrijkste personages in “Le pic des ténèbres” zijn jonge vrouwen. Het verhaal bevat sciencefiction en Middeleeuwse elementen, waardoor Leloup mengt wat hij ook al in Yoko Tsuno samenbracht, zoals in “De alchimist van Brugge”. Er zit een personage in, Agnès, dat erg lijkt op Poky. Ze komen zelfs op min of meer dezelfde manier met Agnès in contact als met Poky, en ook Agnès leidt de hoofdpersonen (Tyo en Ambre) langs onopvallende tunnels naar de bron van het probleem. En al zijn er geen tekeningen, toch is duidelijk dat het design van de androïden en apparaten dezelfde is als in Yoko Tsuno.
In 1990 kreeg Roger Leloup voor “Le pic des ténèbres” de “Grand Prix de la Science Fiction Française” in de jeugdcategorie, een prijs die hij zeker verdiende. Maar net zoals het publiek wel eens wantrouwig is tegenover zangers die acteur worden, of acteurs die zanger worden, is het dat blijkbaar ook tegenover stripauteurs die romanauteur worden, en dat is in het geval van Roger Leloup duidelijk onverdiend.
Andreas, striptekenaar 